"Kurban ibadeti Allah’a yakınlaşmak için yapılan, insanlar arasında yardımlaşma ve dayanışma ruhunun pekiştirerek sevgi ve saygı bağlarını güçlendiren maddi ve manevi bir ibadettir.
Bu ibadeti yerine getirirken belli başlı kurallara da uyulması gerekmektedir.
Özellikle kurbanlık hayvanların seçimi, taşınması, bakım ve beslenmesi, kesimi, kesim sonrası et, sakatat ve derinin muayenesi; hayvan refahının sağlanması; çevre ve halk sağlığının korunması, elde edilen etlerin muhafazasının sağlanması gibi konuları veteriner hekimler, belediye çalışanları ve din görevlilerinin birlikte yürütmesi gerekmektedir.
Dinimize göre koyun, keçi, sığır, manda ve deve gibi büyük ve küçükbaş hayvanlar kurban edilebilir. Genellikle erkek hayvanlar kurbanlık olarak seçilirken, gebe olmayan dişi hayvanların da kurban edilmesinde dinimizce bir sakınca yoktur. Kurbanlık olarak seçilen hayvanların süt dişlerini düşürmüş olması gerekmektedir. Ayrıca kesim için seçilecek hayvanlardan develerin 5, sığır ve mandaların 2, koyun ve keçilerin de 1 yaşını doldurmuş olmaları gerekir. Koyunlardan besi durumu iyi olanlar 6 aylık yaşta da kurbanlık olarak seçilebilir.
Tüm bunlara ilave olarak kurbanlık hayvanların sağlıklı, uzuvları tam ve besili olması, dişi bir hayvan ise gebe olmaması da ibadet, sağlık ve ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Bu nedenle hasta ve zayıf olan, bir veya iki gözü kör, boynuzları kırık, dili, kulakları, kuyruğu ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya büyük bir kısmı dökülmüş ve gebe olan hayvanlardan kurbanlık olmaz.
Kurbanlık Hayvan Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
• Kurbanlık hayvanların ‘’hayvan kimlik belgesi’’ (pasaportu) olmalıdır.
• Hayvanlarda kulak küpesi olmalıdır.
• Hayvanların bakışlarının canlı, kıllarının parlak ve vücut kondisyonununda iyi olması gereklidir.
• Aşırı zayıf olmamalıdır.
• Gebe ya da yeni doğum yapmış olmamalıdır.
• Dini yükümlülüğün yerine getirilmesi amacıyla yaş kontrolü mutlaka yapılmalıdır. Özellikle sığır ve mandalarda kalıcı dişlerin çıkmış olması gerekir(2 yaşında olması gereklidir). Ayrıca Şafi mezhebine göre keçilerin de 2 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.
• Kurbanlık hayvanlar hasta olmamalıdır.
• Kılları karışık ve mat, bakışları donuk olmamalıdır.
• Salya akıntısı bulunmamalıdır. Vücut deliklerinden hastalık belirtisi olabilecek herhangi bir anormal akıntı gelmemelidir.
• Bir veya iki gözü kör, boynuzları kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlar kurban edilmemelidir.
• Vücudunun herhangi bir bölgesinde şişlikler olmamalıdır.
• Çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalıdır.
Kesim Öncesi Nelere Dikkat Edilmeli?
• Kesim öncesi kurbanlıklar 8-12 saat dinlendirilmelidir. Bu uygulama ile etin kalitesinin daha iyi olması sağlanır.
• Kesimin en az 8 saat öncesinde kurbanlıkların beslenmesi durdurulmalıdır. Hayvanların ihtiyaçları dahilinde su içmelerine izin verilmelidir.
• Kesim öncesi dönemde Veteriner Hekim tarafından yapılacak muayene ile zoonoz olarak adlandırılan ve hayvanlardan insanlara bulaşabilen kuduz, tüberküloz (verem), şap, şarbon ve çiçek gibi hastalıkların tespit edilmesi sağlanır.
• Hayvanlara kötü muamele uygulanmamalıdır.
• Büyükbaş hayvanlar gözleri bağlı olarak sırayla kesim alanına alınmalıdır.
• Kesim öncesi ve kesim sırasındahayvanlara eziyet edilmemelidir.
• Hayvan kesimleri Tarım ve Orman Bakanlığından ruhsat almış mezbaha ve kombinalarda yada geçici kesim alanlarında yapılmalıdır. Kesim yapılacak alanlar temiz ve serin olmalıdır. Ayrıca bualanlarda bol miktarda su bulunmalıdır.
• Kesilen hayvanların başta karaciğerinde olmak üzere diğer doku ve organlarında bulunan içi su dolu kesecikler kesinlikle patlatılmamalıdır. Böyle organlar başta köpekler olmak üzere, kurt ve tilki gibi hayvanların ulaşamayacağı şekilde imha edilmelidir. Çünkü bu parazitler insanların karaciğeri olmak üzere, akciğer, beyin gibi organlarına yerleşerek günümüzde ilaçla tedavisi olmayıp cerrahi müdahaleyi gerektiren kist hidatikhastalığına (hidatioz) neden olmaktadır.
Kesim Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
Kesimde amaç, hayvana eziyet etmeden, uygun şekilde yatırarak iyi kanakıtmayı sağlamak ve kesimi hijyenik olarak sonlandırmaktır. Kurban kesim işlemi, eğitimli kişilerce keskin aletler kullanılarak, hayvanı strese sokmadan yapılmalıdır. Kesimde ilk hamle mutlaka tek hareketle olmalı boyundaki her iki atardamar ve toplardamar kesilerek yapılmalıdır. Kesim mümkünse askıya alınarak yapılmalıdır. Böylelikle kanın iyice akması ve yüzme işleminin hijyenik olarak yapılması sağlanır. Kanın iyice akıtılmaması halinde ette mikroorganizmaların üremesi gerçekleşir ve etin kalitesinin düşmesine neden olur.
Kesim Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
• Etlerinin kesitinde, yanak, dil, kalp kası ya da karaciğerindebeyaz noktacıklar mevcutsa,
• Karaciğer, akciğer ve diğer organların herhangi birinde su dolu kesecikler görülüyorsa,
• Dalağı normalden 3-5 misli büyük, kanı koyu renkli ve geç pıhtılaşıyorsa,
• Göğüs kafesinde yapışma yada inci tanesine benzeyen yapılar varsa,
• Lenf yumrularında aşırı büyüme, iltihap ve kireçlenmiş odaklar mevcutsa,
• Etin veya yağların rengi aşırı sarıysa,
• Deri altında morarma, bağırsaklarda aşırı derecede gaz ve kan oturmaları mevcutsa derhal Veteriner Hekime başvurulmalıdır.
Belirttiğim bu anormal durumlardan biri ya da birkaçı tespit edilirse, hayvanın derisi, iç organları ve gövdesi Veteriner Hekim gelinceye kadar serin bir yerde muhafaza edilmelidir.
Etlerin Olgunlaşması ve Mahafazasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Taze eti hemen tüketmek çeşitli sindirim problemlerine yolaçabilir. Bu nedenle kesimden sonra tazeetlerin en az 24 saat, mümkünse 36 saat dinlendirilmesi ve sonrasında tüketilmesi daha uygun olur. Eğer hemen tüketilecekse de kıyma şeklinde tüketilmesi önerilmektedir. 48 saat içerisinde tüketilmeyecek etlerin paketler halinde derin dondurucuda (-18 0C) muhafaza edilmesi gerekmektedir diyen S.Ü.Karapınar Aydoğanlar MYO Öğretim Görevlisi ve Müdür Yrd. Yasin AKKEMİK,Tüm bu hususların yerine getirilmesi ile açıklamalarımın başında da belirttiğim maddi ve manevi bir ibadet olan Kurban ibadeti Allah’ın izniyle gerçekleşmiş olur. Aynı zamanda kaliteli bir kesim işleminin gerçekleşmesi ile hem kaliteli et elde edilir hem de Halk Sağlığı korunmuş olur. Bu vesile ile başta Karapınar’lı hemşerilerimiz olmak üzere tüm İslam aleminin mübarek Kurban Bayramını kutlar, ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını dilerim. Allah ibadetlerimizi kabul ve makbul eylesin inşaallah."dedi
